Ο πολύποδας είναι μια μη-φυσιολογική ανάπτυξη ιστού που προεξέχει από τη βλεννογόνο, μπορεί να είναι προσκολλημένος με ένα στενό επιμήκη μίσχο ή απευθείας πάνω στη βλενογόννο. Συνήθως συναντώνται στο έντερο, στο στομάχι, στη μύτη, στο αυτί, στον κόλπο, στην ουροδόχο κύστη και στη μήτρα. Μπορούν όμως να εμφανιστούν και σε άλλα μέρη του σώματος όπου υπάρχουν βλεννογόνοι, συμπεριλαμβανομένου του τραχήλου της μήτρας, των φωνητικών πτυχών αλλά και του λεπτού εντέρου. Μερικοί πολύποδες είναι όγκοι (νεοπλάσματα), συνήθως καλοήθεις αν και μπορεί να είναι προ-κακοήθεις.
Πολύποδας της μήτρας
Τί είναι ο πολύποδας;
Πολύποδας της μήτρας
Ένας πολύποδας της μήτρας ή ενδομήτριος πολύποδας εμφανίζεται στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, δηλαδή στο ενδομήτριο. Μπορεί να έχει μια μεγάλη επίπεδη (ευρεία) βάση ή να προσκολλάται στη μήτρα με έναν επιμήκη μίσχο και να κυμαίνεται από μερικά χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά. Οι τελευταίοι συναντώνται πιο συχνά. Πολύποδες με πιο μακρύ μίσχο μπορεί να βγουν από την μήτρα, στον κόλπο, από τον τράχηλο. Επίσης, μεγαλύτεροι πολύποδες μπορεί να έχουν μικρά αιμοφόρα αγγεία.
Αίτια εμφάνισης
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει κάποια αιτία για τον πολύποδα του ενδομητρίου, αλλά φαίνεται να επηρεάζεται από τα επίπεδα των ορμονών και να αυξάνονται ως απάντηση στο οιστρογόνο. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, την υψηλή αρτηριακή πίεση και το ιστορικό των πολύποδων του τραχήλου της μήτρας. Η λήψη ταμοξιφαίνης ή ορμονικής υποκατάστασης μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης πολυπόδων της μήτρας.
Οι πολύποδες του ενδομητρίου εμφανίζονταν συνήθως στις γυναίκες κοντά στην εμμηνόπαυση, στα 40 και 50, χωρίς να αποκλείει την εμφάνισή τους και σε νεώτερες γυναίκες. Γενικά εμφανίζονται σε ποσοστό έως και 10% των γυναικών ενώ υπολογίζεται ότι είναι παρόντες στο 25% των γυναικών με ανώμαλη κολπική αιμορραγία.
Συμπτώματα
Οι πολύποδες συχνά δεν προκαλούν συμπτώματα, όμως κάποια από τα συμπτώματα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ακανόνιστη εμμηνορροϊκή αιμορραγία, αιμορραγία μεταξύ εμμηνορροϊκών περιόδων, υπερβολικά βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία και κολπική αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση. Η αιμορραγία από τα αιμοφόρα αγγεία του πολύποδα συμβάλλει στην αύξηση της απώλειας αίματος κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως (περιόδου) και στο «κηλίδωμα» αίματος μεταξύ περιόδων εμμήνου ρύσεως (spotting) ή μετά την εμμηνόπαυση. Εάν ο πολύποδας προεξέχει από τον τράχηλο στον κόλπο, μπορεί να προκαλείται και (δυσμηνόρροια). Επίσης, ένας πολύποδας στη μήτρα μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες γονιμοποίησης, λειτουργώντας ως φυσικό ενδομητρικό σπείραμα εμποδίζοντας την εμφύτευση του ωαρίου, φράσσοντας την σάλπιγγα καταστώντας την μη λειτουργική ή εμποδίζοντας την είσοδο του τραχήλου. Επειδή τα συμπτώματα του πολύποδα της μήτρας είναι κοινά πολλές φορές καθυστερεί η διάγνωσή του.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Οι πολύποδες του ενδομητρίου μπορούν να ανιχνευθούν με κολπικό υπερηχογράφημα (sonohystegragraphy) ή με υστεροσκόπηση. Η ανίχνευση με υπέρηχο μπορεί να είναι δύσκολη, ιδιαίτερα όταν υπάρχει υπερπλασία του ενδομητρίου (δηλαδή υπερβολική πάχυνση του ενδομητρίου).
Οι πολύποδες του ενδομητρίου μπορεί να είναι μοναδικοί ή να εμφανίζονται συνδυαστικά με άλλους. Η μορφολογία τους είναι συνήθως στρογγυλή ή ωοειδής και έχουν διάμετρο μεταξύ μερικών χιλιοστών και διαμέτρου αρκετών εκατοστών. Συνήθως έχουν το ίδιο ερυθρό / καφέ χρώμα του περιβαλλόμενου ιστού, του ενδομητρίου, αν και οι μεγαλύτεροι πολύποδες μπορεί να φαίνονται πιο σκοτεινοί. Οι πολύποδες αποτελούνται από πυκνό, ινώδες ιστό, αιμοφόρα αγγεία και αδένες με επένδυση του επιθηλίου του ενδομητρίου.
Αντιμετώπιση
Οι πολύποδες μπορούν να απομακρυνθούν χειρουργικά με τη χρήση της μεθόδου της απόξεσης με ή χωρίς υστεροσκόπηση. Όταν όμως η αφαίρεση γίνεται χωρίς υστεροσκόπηση, μπορεί να μην αφαιρεθούν όλοι οι πολύποδες. Για τον λόγο αυτό γίνεται διερεύνηση της μήτρας πριν τη διαδικασία. Η υστεροσκόπηση περιλαμβάνει την απεικόνιση του ενδομητρίου και του πολύποδα με μια κάμερα που εισάγεται μέσω του τραχήλου. Αν πρόκειται για μεγάλο πολύποδα, τότε αυτός μπορεί να κοπεί σε τμήματα πριν αφαιρεθεί. Εάν ανακαλυφθούν καρκινικά κύτταρα, μπορεί να πραγματοποιηθεί υστερεκτομή (χειρουργική αφαίρεση της μήτρας). Σε κάθε περίπτωση συνήθως θεραπεύονται υπό γενική αναισθησία.
Δεν είναι σαφές εάν η αφαίρεση των πολυπόδων επηρεάζει τη γονιμότητα καθώς δεν έχει μελετηθεί, όμως οι στατιστικές δείχνουν αύξηση γονιμοποίησης σε γυναίκες μετά την αφαίρεση πολύποδα.
Πρόγνωση πολύποδα
Οι πολύποδες του ενδομητρίου είναι συνήθως καλοήθεις, περίπου το 0,5% των πολυπόδων του ενδομητρίου περιέχουν κύτταρα αδενοκαρκινώματος. Οι πολύποδες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αποβολής στις γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης. Εάν αναπτυχθούν κοντά στους σάλπιγγες, μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολία γονιμοποίησης. Παρόλο που η θεραπεία πολύποδα συνήθως είναι επιτυχής, η συχνότητα επανεμφάνισης είναι συχνή. Κατά περίπτωση, μικρότεροι πολύποδες μπορεί να υποχωρήσουν από μόνοι τους.